Ο Dr Δημογέροντας Γεώργιος, MD, MSc,PhD* εξηγεί τι είναι τα οστεοπορωτικά κατάγματα της σπονδυλικής στήλης και τις νέες τεχνικές αντιμετώπισής τους.

Ποια είναι η αιτία των οστεοπορωτικών καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης;

Οι κυριότερες αιτίες οστεοπορωτικών καταγμάτων είναι η πρωτοπαθής και η δευτεροπαθής οστεοπόρωση. Οι συχνότερες μορφές της πρωτοπαθούς οστεοπόρωσης είναι η μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση, η γεροντική οστεοπόρωση και η ιδιοπαθής οστεοπόρωση.

Ποιοί άλλοι παράγοντες θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην πρόκληση ενός οστεοπορωτικού κατάγματος;

Οι παράγοντες που προκαλούν δευτεροπαθή οστεοπόρωση είναι: ο σακχαρώδης διαβήτης, η νόσος και το σύνδρομο Cushing (υπερκορτιζολαιμία), ο υπερπαραθυρεοειδισμός, η χρόνια χρήση κορτικοειδών, η δρεπανοκυτταρική αναιμία, το πολλαπλούν μυέλωμα και η παρατεταμένη ακινητοποίηση για οποιοδήποτε λόγο.

Σε ποια ηλικία εμφανίζεται συχνότερα η οστεοπόρωση;

Στην Ελλάδα έχει βρεθεί ότι σε άτομα άνω των 60 χρόνων το19% των γυναικών και το 11% των ανδρών παρουσιάζουν οστεοπόρωση.

Πόσο συχνά είναι τα οστεοπορωτικά κατάγματα στο γενικό πληθυσμό;

Το 25% των γυναικών μετά την εμμηνόπαυση μπορεί να εμφανίσουν συμπιεστικά κατάγματα των σπονδύλων. Με την πάροδο της ηλικίας, το ποσοστό αυτό ανεβαίνει και φτάνει στο 40% σε γυναίκες ηλικίας άνω των 80 ετών.

Χρειάζεται μεγάλη βία για να συμβεί ένα οστεοπορωτικό κάταγμα;

Δυστυχώς τα οστεοπορωτικά κατάγματα συμβαίνουν χωρίς ιδιαίτερη βία ακόμα και αυτομάτως πολλές φορές , δηλαδή χωρίς ο ασθενής να υποστεί οποιονδήποτε τραυματισμό. Αυτό συμβαίνει λόγω της ευθρυπτότητας των σπονδυλικών σωμάτων τα οποία παρουσιάζουν την υφή μιας φρυγανιάς.

Ποια είναι τα συμπτώματα που έχει ο ασθενής με οστεοπορωτικό κάταγμα σπονδυλικής στήλης;

Ο οξύς πόνος στη ράχη ή στη μέση, που δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στα παυσίπονα και τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, είναι το σημαντικότερο σύμπτωμα των ασθενών με οστεοπορωτικά κατάγματα στα αρχικά στάδια της νόσου. Αν μείνουν χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσουν σε παραμόρφωση του κορμού (κύφωση ή σκολίωση) και νευρολογική συμπτωματολογία, όπως αδυναμία βάδισης, μουδιάσματα στα πόδια και ακράτεια ή επίσχεση ούρων και κοπράνων.

Τι είναι η σπονδυλοπλαστική και τι η κυφοπλαστική;

Η σπονδυλοπλαστική και η κυφοπλαστική είναι δύο παρόμοιες διαδερμικές και ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές (MIS) που εφαρμόζονται στη θεραπεία των οστεοπορωτικών καταγμάτων. Και στις δύο μεθόδους χρησιμοποιείται ένας λεπτός σωλήνας, ο οποίος τοποθετείται μέσα στο σώμα του σπασμένου σπονδύλου, με τη βοήθεια φορητού ακτινολογικού μηχανήματος (C-arm) ή διεγχειρητικού αξονικού τομογράφου (O-arm), μέσα από τον οποίο γίνεται έγχυση ακρυλικού τσιμέντου με σκοπό την ενδυνάμωση του αφαλατωμένου σπονδυλικού σώματος.

Με την τεχνική της κυφοπλαστικής πριν την έγχυση του τσιμέντου γίνεται προσπάθεια ανάταξης του σπασμένου σπονδύλου με τη βοήθεια μπαλονιού το οποίο φουσκώνεται με υγρό εντός του σπονδυλικού σώματος.

Τι προσφέρει στον ασθενή η επέμβαση της κυφοπλαστικής;

Με τη μέθοδο της διαδερμικής κυφοπλαστικής επιτυγχάνονται δύο στόχοι. Η αντιμετώπιση του πόνου, με τη διενέργεια μόνο πολύ μικρών τομών στο δέρμα της ράχης ή της οσφύος και η διόρθωση της κύφωσης με την αποκατάσταση του χαμένου ύψους του σπασμένου σπονδυλικού σώματος.

Η σημαντικότερη όμως προσφορά της μεθόδου στον ηλικιωμένο ιδίως ασθενή είναι η άμεση κινητοποίησή του και η διατήρηση της ικανότητάς του να αυτοεξυπηρετείται.

Ποιος είναι ο κατάλληλος χρόνος για να υποβληθεί ένας ασθενής σε κυφοπλαστική;

Όταν η συντηρητική αντιμετώπιση των οστεοπορωτικών καταγμάτων είναι ανεπιτυχής επιβάλλεται η εφαρμογή των προαναφερόμενων ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών με σκοπό την άμεση ανακούφιση από τον πόνο και την αποτροπή εγκατάστασης των επιπλοκών των καταγμάτων αυτών όπως είναι η βαρειά κύφωση και ο περιορισμός της έκπτυξης του θώρακα δηλαδή η μείωση του βάθους της αναπνοής που μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση πνευμονίας ή ατελεκτασίας του πνεύμονα και οι επιπλοκές της χρόνιας κατάκλισης, ειδικά στους ηλικιωμένους, όπως είναι τα έλκη κατακλίσεως, η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση και η θανατηφόρος πνευμονική εμβολή.

Ποιοι άλλοι ασθενείς θα μπορούσαν να ωφεληθούν από τα πλεονεκτήματα της κυφοπλαστικής;

Οι ογκολογικοί ασθενείς που πάσχουν από παθολογικά κατάγματα είτε λόγω πολλαπλού μυελώματος είτε λόγω οστεολυτικών μεταστάσεων στα οστά της σπονδυλικής στήλης καθώς και οι ασθενείς με επώδυνα τραυματικά κατάγματα χωρίς αστάθεια της σπονδυλικής στήλης ή στένωση του σπονδυλικού σωλήνα από απεσπασμένα οστικά τεμάχια.

Πόσες ημέρες νοσηλείας χρειάζεται ο ασθενής που θα υποβληθεί σε κυφοπλαστική;

Οι ασθενείς μετά τη διενέργεια της διαδερμικής κυφοπλαστικής κινητοποιούνται άμεσα και συνήθως παίρνουν εξιτήριο από την Κλινική σε λιγότερο από 24 ώρες.

Υπάρχουν εξελίξεις στην τεχνική της κυφοπλαστικής; Πού πλεονεκτούν οι νέες τεχνικές;

Μια από τις πλέον πρόσφατες εξελίξεις στην τεχνική της κυφοπλαστικής και της σπονδυλοπλαστικής είναι η χρήση του O-arm (διεγχειρητικός αξονικός τομογράφος) (Εικόνα 3) σε συνδιασμό με το Neuronavigation (ιατρικό GPS) (Εικόνα 4) . Η χρήση της τεχνολογίας αυτής, η οποία είναι δυστυχώς ακόμα περιορισμένη σε μερικά μόνο κέντρα της Ελλάδας, μας δίνει τη δυνατότητα να εκτελούμε τις επεμβάσεις αυτές με πολύ μεγάλη ακρίβεια εκμηδενίζοντας τον κίνδυνο νευρολογικών επιπλοκών.

Συνοψίζοντας ποιά είναι τα πλεονεκτήματα των μικρής παρεμβατικότητας τεχνικών της σπονδυλοπλαστικής και της κυφοπλαστικής;

Τα κυριότερα πλεονεκτήματα των τεχνικών αυτών είναι :

  • οι πολύ μικρές τομές
  • η αναίμακτη τεχνική
  • ο μηδαμινός μετεγχειρητικός πόνος
  • η σύντομη νοσηλεία

και φυσικά η ταχεία αποκατάσταση με αποφυγή του κλινοστατισμού και των επιπλοκών που τον συνοδεύουν (πνευμονία, έλκη κατακλίσεως, θρόμβωση φλεβών κάτω άκρων, πνευμονική εμβολή κτλ).

*Ο Dr Δημογέροντας Γεώργιος είναι Νευροχειρουργός-Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης, Διευθυντής Νευροχειρουργικής Κλινικής METROPOLITAN HOSPITAL